Üye Ol / Giriş yap


Sanat

SHAKESPEARE’NİN TARSUS’U

ALİ İHSAN ÖKTEN 08.10.2018

SHAKESPEARE’NİN TARSUS’U                                                                                                                                               ALİ İHSAN ÖKTEN

 

 

Shakespeare 26 Nisan 1564 ile 23 Nisan 1616 yılları arasında yaşamış İngiliz şair ve tiyatro (oyun) yazarıdır. İngiliz Dili ve Edebiyatının şimdiye kadar çıkardığı en büyük yazar olarak bilinmektedir. Ayrıca dünyanın en kaliteli drama yazarlarındandır. Genel olarak İngiltere’nin ulusal şairi diye anılmıştır. Günümüze kadar ulaşan eserleri 38 oyun, 154 sone ve iki uzun öyküsel şiirle bazı diğer şiirlerinden oluşmaktadır.

Shakespeare, eserlerinde okurunu ya da izleyicisini yeni zamanlara ve yerlere götüren bir yazardır. Muhtemelen 1607 yılında yazılmış ve ilk defa 1608 yılı başlarında sahnelenmiş olan  beş perdelik “Pericles, Prince of Tyre” -Pericles, Sur Prensi- adlı eserinde de okuyucusunu özellikle I. perde de Tarsus ve Antakya’ya götürür.

 

 

Oyun Antakya Kralı olan Antiokhus'un sarayında başlar. Kral çok zor bir bilmece hazırlamıştır; herhangi bir erkek bu bilmeceye doğru cevap verirse onu kızı ile evlendirecektir ama cevap yanlış ise idam edilecektir.

Fenike’nin (şimdiki Lübnan’ın) Sur (İngilizcesi Tyre) şehrinin genç prensi olan Perikles bu bilmeceden haberdar olur ve hemen cevabın ne olduğunu anlar. Buna göre Antiokhus ile kızı arasında yakın cinsel ilişkiler (ensest ilişkileri) bulunmaktadır. Eğer Perikles bu gerçeği açıklarsa, idam edilmesi çok olasıdır; ama yanlış bir cevap verirse de idam edilecektir. Perikles bilmecenin cevabını bildigini ima eder, ama biraz zaman kazanmak için düşünme süresi ister.  Antiokhus ona 40 gün daha düşünmesi için izin verir. Fakat arkasından kendisini öldürmek üzere bir kiralık katil de gönderir. Bunu tahmin eden  Perikles şehirden kaçar.

Perikles Sur'a döner ve burada kendinin yakın arkadaşı ve danışmanı olan Helikanus'la görüşür. Perikles, Helikanus'u kendi yerine  Sur'da bırakarak Tarsus'a gitmek üzere bir gemiye biner. Tarsus'da açlık ve kıtlık hüküm sürmektedir. Çok cömert olan Perikles şehrin valisi olan Cleon ve karısı Dioniza'ya onları açlıktan kurtarmak üzere gemisinde bulunan tüm erzakları halka dağıtıp verir. Açlık sona erer ve Perikles Cleon ve Dioniza'nın çok büyük minnetarlık ifade eden sözlerini aldıktan sonra yoluna devam eder.

Shakespeare, eserinde bir taraftan Tarsus ve Antakya’nın çöküş dönemini ve bu süreçteki yozlaşmayı anlatırken diğer taraftan özellikle Tarsus’un ihtişamlı dönemine de vurgu yapar.  Antakya ve Tarsus arasında ki ilişkiyi de  Perikles’in ağzından şöyle aktarır;  “Alev dumana ne kadar yakınsa cinayet de şehvete o kadar yakındır’’. Bu etki, her iki şehrin de Helenize olmuş ve Seleukos İmparatorluğu’nun birer parçası haline gelmiş olması gerçeği ile pekiştirilir. Antiokhus, Tarsus’u Suriye’deki Antakya’dan ayırt etmek için buraya ‘’Cydnus üzerindeki Antakya’’ adını vermiştir, şehri cariyesi Antiokhis’e hediye ettiği için de isyan çıkmıştır. Ayrıca, oyundaki bu iki yerde gurur ve küstahlık hakimdir.

 

(Tarsus Şelalesi, antik ismi Cydnus olan Berdan Çayı'nın üzerindedir. Günümüzde Tarsus'un Kuzey mahallelerinde bulunur)

Shakespeare, 1607 yılında yazdığı “Pericles, Prince of Tyre” oyununda, beş sahne boyunca Tarsus’u anlatır. Şehir de  kıtlık vardır. Açlık ve yoksulluk kol gezmektedir. Oyunda  Tarsus valisi Cleon, yaşanan kıtlığın nedeninin halkın geçmişteki şımarıklıkları olduğunu savunur ve Tarsus’un geçmişini şöyle anlatır;

Bolluk içinde bir şehirdi

Öyle ki, sokaklara taşıyordu zenginlik

Bulutları öpüyordu kuleleri

Ve oraya gelen yabancılar

Bakmakla kalmaz, şaşarlardı

O kadar zengin ve süslü kadınların ve erkeklerin

Kendileri kadar süslü kadehleri gibi

Sofralarının da dolu ve muhteşem görünüşlü

Olduğuna, yiyeceklerinin lezzeti kadar

Yoksulluğun ayıplandığı bu yerdeki gurura

Bu dizelerde olduğu gibi oyunda bahsedilen Tarsus, iyi ve erdemli insanların yaşadığı fakat bir süredir kötü yönetilen bir şehirdir. Tarsus hakkında  mimarisi ve tertemiz sokaklarıyla görenleri büyüleyen, uygar bir kentten bahsedilmektedir. Kadın ve erkeklerin sosyal hayatta birlikte yer aldıkları  vurgulanmakta, eğitime ve bilime önem verildiği anlatılmaktadır.

Gravürler; Barlett

KAYNAKLAR

  1. https://en.wikipedia.org/wiki/Pericles,_Prince_of_Tyre
  2. Perikles. William Shakespeare, İş Bankası Yayınları, Çeviri: Hamdi Koç
  3. Pericles, Prince of Tyre (https://books.google.com.tr/books?isbn=0521297109)
  4. William Shakespeare'in Bilinmeyen Yönleri - Raff Dergi (https://raffdergi.com)
  5. Synopsis: Pericles — Utah Shakespeare Festival (https://www.bard.org/study-guides/synopsis-pericles)

44540
Yorumlar
  • avatar
    Aziz GÜLEN
    29 Nov 2018

    Bir Tarsuslu olarak gurur duyum. Tarsus'un, Shakespeare tarafından anlatıldığını bilmiyordum. Zevkle okunan güzel bir yazıydı. Teşekkürler.

  • avatar
    İhsan Özgürçağ
    13 Dec 2018

    Verdiğin bu muhteşem Tarihi bilgilere çok Teşekkürler sevgili DOST Kardeşim.

Yorum yap
ALİ İHSAN ÖKTEN
Diğer yazıları
KLEOPATRA KAPISI: TARİHİN EN ROMANTİK KAPISI 13.12.2018 tarihinde yayınlandı ve 13792 kez okundu.
TARSUS’TA DOĞUP DÜNYAYA YAYILAN GİZEMLİ DİN: MİTRAS GİZEMCİLİĞİ 21.01.2019 tarihinde yayınlandı ve 39679 kez okundu.
ROMA İMPARATORLUĞU DÖNEMİNDE DÜNYANIN EN GÜÇLÜ ÜNİVERSİTESİ: TARSUS ÜNİVERSİTESİ 14.02.2019 tarihinde yayınlandı ve 8258 kez okundu.
ROMA İMPARATORLUĞU DÖNEMİNDE KİLİKYA’NIN İKİ BAŞKENTİ; TARSUS VE ANAVARZA 05.03.2019 tarihinde yayınlandı ve 10780 kez okundu.
EVLİYA ÇELEBİ’NİN TARSUS’U 02.04.2019 tarihinde yayınlandı ve 8918 kez okundu.
YÜZBAŞI SELAHATTİN’İN TARSUS’U 26.04.2019 tarihinde yayınlandı ve 4522 kez okundu.
SABAHATTİN ALİ’NİN İZİNDEN SİNOP CEZAEVİ 28.05.2019 tarihinde yayınlandı ve 30162 kez okundu.
AZİZ PAVLUS’UN TARSUSLU OLMASI BİR TESADÜF DEĞİLDİ / SAINT PAUL'S BEING FROM TARSUS WAS NOT A CHANCE 04.07.2019 tarihinde yayınlandı ve 12022 kez okundu.
TARSUS’UN ASTROLOJİK ÖNEMİ 09.08.2019 tarihinde yayınlandı ve 6292 kez okundu.
KUM ZAMBAĞI: SOYU TÜKENMEDEN GÖRMENİZ GEREKEN BİR BİTKİ 03.09.2019 tarihinde yayınlandı ve 5984 kez okundu.
MİTOLOJİDEN GÜNÜMÜZE TARSUS ADI NEREDEN GELMEKTEDİR? ORIGINS OF THE NAME TARSUS FROM MYTHOLOGY TO THE PRESENT DAY 10.10.2019 tarihinde yayınlandı ve 18746 kez okundu.
HELSİNKİ VE SONBAHAR 09.11.2019 tarihinde yayınlandı ve 7696 kez okundu.
STOACILIK FELSEFESİNDE TARSUS’UN YERİ - SIGNIFICANCE OF TARSUS IN STOIC PHILOSOPHY 15.12.2019 tarihinde yayınlandı ve 6034 kez okundu.
AMİN MAALOUF’UN ÇUKUROVASI 19.01.2020 tarihinde yayınlandı ve 7908 kez okundu.
ATATÜRK VE TARSUS 21.02.2020 tarihinde yayınlandı ve 18672 kez okundu.
ATATÜRK VE TARSUS-2 01.04.2020 tarihinde yayınlandı ve 5151 kez okundu.
ANTAKYA MÜZE OTEL: HEM MÜZE HEM OTEL 13.06.2020 tarihinde yayınlandı ve 16861 kez okundu.
DÜNYANIN İLK COĞRAFYACISI STRABON’UN TARSUS’U 05.12.2020 tarihinde yayınlandı ve 12656 kez okundu.
PİRİ REİS’İN KİTAB-I BAHRİYE İSİMLİ ESERİNDE ÇUKUROVA HARİTASI VE TARSUS 26.12.2020 tarihinde yayınlandı ve 5751 kez okundu.
TARSUSLULAR ANTİK ROMA DÖNEMİN DE BİLE YAYLALARA ÇIKARDI 14.02.2021 tarihinde yayınlandı ve 4169 kez okundu.
ANTİK ROMA DÖNEMİNDEN GÜNÜMÜZE TARSUS’TA SITMA, RHEGMA GÖLÜ VE KARABUCAK ORMANI 23.03.2021 tarihinde yayınlandı ve 5619 kez okundu.
TARİHTEN KAYBOLAN TARSUS KALESİ 15.05.2021 tarihinde yayınlandı ve 5852 kez okundu.
BİZANS İMPARATORU JUSTİNİANUS’TAN GÜNÜMÜZE, YAPAYLIKTAN DOĞALLIĞA TARSUS ŞELALESİ 21.06.2021 tarihinde yayınlandı ve 4307 kez okundu.
YANGINDAN SONRA… ALADAĞLAR KARADAĞLAR OLDU… 08.08.2021 tarihinde yayınlandı ve 2986 kez okundu.
BIR DENIZ KIZI EFSANESI; MARPESSA 14.09.2021 tarihinde yayınlandı ve 11103 kez okundu.
MİTOLOJİK KYDNOS IRMAĞINDAN TÜRKİYE’DE İLK ELEKTRİK SANTRALININ KURULDUĞU BUGÜNKÜ BERDAN NEHRİ VEYA TARSUS ÇAYINA 17.11.2021 tarihinde yayınlandı ve 5510 kez okundu.
ANTİK ÇAĞDA KİLİKYA VE TARSUS’TA PARFÜM 03.02.2022 tarihinde yayınlandı ve 2582 kez okundu.
TARSUS KİTABESİ: DÜNYANIN EN ESKİ ÖZGÜRLÜK YAZITI 23.04.2022 tarihinde yayınlandı ve 4762 kez okundu.


ALİ İHSAN ÖKTEN
Diğer yazıları
KLEOPATRA KAPISI: TARİHİN EN ROMANTİK KAPISI 13.12.2018 tarihinde yayınlandı ve 13792 kez okundu.
TARSUS’TA DOĞUP DÜNYAYA YAYILAN GİZEMLİ DİN: MİTRAS GİZEMCİLİĞİ 21.01.2019 tarihinde yayınlandı ve 39679 kez okundu.
ROMA İMPARATORLUĞU DÖNEMİNDE DÜNYANIN EN GÜÇLÜ ÜNİVERSİTESİ: TARSUS ÜNİVERSİTESİ 14.02.2019 tarihinde yayınlandı ve 8258 kez okundu.
ROMA İMPARATORLUĞU DÖNEMİNDE KİLİKYA’NIN İKİ BAŞKENTİ; TARSUS VE ANAVARZA 05.03.2019 tarihinde yayınlandı ve 10780 kez okundu.
EVLİYA ÇELEBİ’NİN TARSUS’U 02.04.2019 tarihinde yayınlandı ve 8918 kez okundu.
YÜZBAŞI SELAHATTİN’İN TARSUS’U 26.04.2019 tarihinde yayınlandı ve 4522 kez okundu.
SABAHATTİN ALİ’NİN İZİNDEN SİNOP CEZAEVİ 28.05.2019 tarihinde yayınlandı ve 30162 kez okundu.
AZİZ PAVLUS’UN TARSUSLU OLMASI BİR TESADÜF DEĞİLDİ / SAINT PAUL'S BEING FROM TARSUS WAS NOT A CHANCE 04.07.2019 tarihinde yayınlandı ve 12022 kez okundu.
TARSUS’UN ASTROLOJİK ÖNEMİ 09.08.2019 tarihinde yayınlandı ve 6292 kez okundu.
KUM ZAMBAĞI: SOYU TÜKENMEDEN GÖRMENİZ GEREKEN BİR BİTKİ 03.09.2019 tarihinde yayınlandı ve 5984 kez okundu.
MİTOLOJİDEN GÜNÜMÜZE TARSUS ADI NEREDEN GELMEKTEDİR? ORIGINS OF THE NAME TARSUS FROM MYTHOLOGY TO THE PRESENT DAY 10.10.2019 tarihinde yayınlandı ve 18746 kez okundu.
HELSİNKİ VE SONBAHAR 09.11.2019 tarihinde yayınlandı ve 7696 kez okundu.
STOACILIK FELSEFESİNDE TARSUS’UN YERİ - SIGNIFICANCE OF TARSUS IN STOIC PHILOSOPHY 15.12.2019 tarihinde yayınlandı ve 6034 kez okundu.
AMİN MAALOUF’UN ÇUKUROVASI 19.01.2020 tarihinde yayınlandı ve 7908 kez okundu.
ATATÜRK VE TARSUS 21.02.2020 tarihinde yayınlandı ve 18672 kez okundu.
ATATÜRK VE TARSUS-2 01.04.2020 tarihinde yayınlandı ve 5151 kez okundu.
ANTAKYA MÜZE OTEL: HEM MÜZE HEM OTEL 13.06.2020 tarihinde yayınlandı ve 16861 kez okundu.
DÜNYANIN İLK COĞRAFYACISI STRABON’UN TARSUS’U 05.12.2020 tarihinde yayınlandı ve 12656 kez okundu.
PİRİ REİS’İN KİTAB-I BAHRİYE İSİMLİ ESERİNDE ÇUKUROVA HARİTASI VE TARSUS 26.12.2020 tarihinde yayınlandı ve 5751 kez okundu.
TARSUSLULAR ANTİK ROMA DÖNEMİN DE BİLE YAYLALARA ÇIKARDI 14.02.2021 tarihinde yayınlandı ve 4169 kez okundu.
ANTİK ROMA DÖNEMİNDEN GÜNÜMÜZE TARSUS’TA SITMA, RHEGMA GÖLÜ VE KARABUCAK ORMANI 23.03.2021 tarihinde yayınlandı ve 5619 kez okundu.
TARİHTEN KAYBOLAN TARSUS KALESİ 15.05.2021 tarihinde yayınlandı ve 5852 kez okundu.
BİZANS İMPARATORU JUSTİNİANUS’TAN GÜNÜMÜZE, YAPAYLIKTAN DOĞALLIĞA TARSUS ŞELALESİ 21.06.2021 tarihinde yayınlandı ve 4307 kez okundu.
YANGINDAN SONRA… ALADAĞLAR KARADAĞLAR OLDU… 08.08.2021 tarihinde yayınlandı ve 2986 kez okundu.
BIR DENIZ KIZI EFSANESI; MARPESSA 14.09.2021 tarihinde yayınlandı ve 11103 kez okundu.
MİTOLOJİK KYDNOS IRMAĞINDAN TÜRKİYE’DE İLK ELEKTRİK SANTRALININ KURULDUĞU BUGÜNKÜ BERDAN NEHRİ VEYA TARSUS ÇAYINA 17.11.2021 tarihinde yayınlandı ve 5510 kez okundu.
ANTİK ÇAĞDA KİLİKYA VE TARSUS’TA PARFÜM 03.02.2022 tarihinde yayınlandı ve 2582 kez okundu.
TARSUS KİTABESİ: DÜNYANIN EN ESKİ ÖZGÜRLÜK YAZITI 23.04.2022 tarihinde yayınlandı ve 4762 kez okundu.