MOSTRA'LIK BİR KARNAVAL

MOSTRA'LIK BİR KARNAVAL

Thymiana Mostra Karnavalı, Sakız / Chios

17 – 18 Şubat Mostra Karnavalı için Sakız adasındayız. Önce biraz ansiklopedik bilgi;

Timiana, Sakız adasının en büyük köylerinden biri. Doğusunda Ege Denizi, Limniona’sın kıyıları ile Karfas ve Agia Ermioni sahilleri bulunur, kuzeyinde ise muhteşem kokulu Kampos ile sınırlanır.

Eskiden köyün namlı taş ustaları ve yöresel taşlar nedeniyle “ Etimiana “ adı ile tanınıyormuş. Timianusiki taşı, psamit cinsinden olup muhteşem renkleri nedeniyle Kampos’un içinde bulunan taş konakların duvarlarını ve bahçe duvarlarını süsler.

Bu taşın çıkarılması, kesilmesi, işlenmesi ve duvar olarak örülmesi bu ustaların becerisidir. Bu güzel taşın çıkarılması için her kademede bir kardeşlik esnafı bulunurmuş. İlk başta bu kardeşlik efsaneleri beş taneymiş; bunlar: perokopi, stenakuson, pelekanon htiston, sideradon ve karfopetladon olarak anılırmış.

Peki, Mostra Karnavalı nereden geliyor?

Ortaçağın ortalarına doğru bir Tirini Cuma gecesi… Eski Bizans İmparatorluğu görkemini ve gücünü kaybetmiş. Cenevizliler ve Venedikliler Ege’nin birçok kıyı şehrini ele geçirmiş olsalar da dönemin korsan saldırılarına bir çare bulamamışlar.

40 günlük büyük perhizin başlamasından önceki Cuma günü… Köy halkı eğlenirken Vigla denilen gözcü kulelerinden kötü haber gelir. Bir korsan gemisi Megas Limnionas sahiline demir atmıştır. Köylüler hemen ayaklanır ve silah kuşanırlar. Uzonun da verdiği cesaretle korsanlara Stenakas geçidinde pusu kurarlar, korsanların çoğunu ya öldürür ya da esir alırlar, kurtulan az sayıdaki korsan da denize kaçar. Zafer sarhoşu köylüler ellerinde birer zeytin dalı tutarak “- vre vre mori mori” nidalarıyla köylerine dönerler ve esir aldıkları korsanları köy meydanında asarak ibret olsun diye üç gün süreyle sergilerler. O günden bugüne bu geleneği aralıksız olarak yaşatırlar, geleneğe göre Mostra Trini paraskevi günü “ Anevazun “ yani yükseltilir ve Trini Kiriaki günü ise “ Katevuzun “ yani indirilir. O gün temsili olarak bir savaş dansı payiavli denilen flütler ve tumbi denilen müzik aletleri eşliğinde oynanır. Mostra’nın geleneksel tarafı bu şekilde son bulur.

Günümüzde Mostranın Tirini Paraskevi Günü daha renkli daha canlıdır. “ Kudunati “ yani zilliler denilen kişiler yüzlerini çeşitli maskeler ile kapatırlar ve değişik kıyafetler giyerek ellerinde bastonlarla Talimi savaş dansını yaparlar. Savaş dansından sonra Karnaval geçidi başlar, karnaval geçişinin ardından geleneksel ada panayırı düzenlenir.

İşin tarihi kısmı bu... Ya gerçekler… O işte tam anlamıyla “ Nerede çokluk orada b.kluk “ durumu. Sakız adasına sefer eyleyen iki ana firma ve üç dört küçük turizm firması istihap haddinin üzerinde satış yapınca ne sezon dışı olan adadaki oteller ne tavernalar ne de transfer için otobüsler yeterli oldu. Cumartesi günü gelen 1500 e yakın Türk’e Pazar günü gelen yaklaşık 1250 kişilik günübirlikçi Türk eklenince Ege denizi ve Sakız adası Türk’ kesti. Tavernalarda aç kaldılar, ufacık köye yaklaşık ikibinbeşyüz- üç bin kişiyi doldurunca karnaval kortejine yürüyecek yer kalmadı. Kalabalıktan doğru dürüst fotoğraf çekemedik. “ Hadi bu kadar yeter artık dönelim “ dediğimizde de transfer otobüslerinin önünde tartışmalar kavgalar… Normalde sabah bir akşam bir sefer yapan feribotlar üç sabah üç akşam seferi yaptılar.

Tabii bu yaşanacakları tahmin ettikleri için turizm acentesinin hiçbir elemanı da ortalıkta görünmüyordu. En azından benim gittiğim  turizm şirketi için söylüyorum.

Bizim bir saat gecikmeyle gittiğimiz Porto Castellona tavernada kalite ve lezzet yerlerde sürünse de en azından aç kalmadık ama diğer tavernada kilerden öğrendiğimize göre kalitesizliğin yanı sıra aç da kalmışlardı.

Biz olacakları tahmin ettiğimiz için bir buçuk saat öncesinden limanda pasaport sırasına girmiştik. Normal de 18.00 deki hareket saatimiz yoğunluk nedeniyle değiştirildiği 15.45 te yola çıktığımızda ardımızda sırada bekleyen uzun bir yolcu kuyruğu vardı.

Yazımın başında da dediğim gibi, “ Nerde çokluk orda b.kluk”. Bir daha gider miyim? Böyle özel günlerde ve yazın haftasonları asla. Adanın ada olarak yaşanabileceği ve benim huzur bulabileceğim hafta içi Çarşamba – Cumartesi programıyla evet.

Yunan müziği ve eğlencesi için tavernaya gider miyim? Sakız da HAYIR. Samos’ta EVET ( Poyraz Restoranı öneririm.). Sakız da ise Agia Fotia, Komi ve Karfas’ta huzuru ve lezzeti bulduğum restoranlara giderim.

Yani Mostra Karnavalı’nda durum tam MOSTRA’LIK…

2772