Üye Ol / Giriş yap


Kültür

İNSANA BENZER TOROSLAR

S . HALUK UYGUR 02.02.2022

 

Toroslar diğer dağlara benzemez…

Örneğin Karadeniz dağları yeşildir… Yemyeşil.

Yeşili o kadar boldur ki diğer renkleri göremez olursunuz. İçinde yaşadıkça ruhu sıkan bir monotonluğa bile ulaşabilir. Bir nevi yeşil görememezlik.

Toroslar da yeşildir. Ama sadece yeşil değil! Yeşil… Kırmızı… Turuncu… Mavi… Turkuaz… Mor… Sarı… Ve tüm renkler.

Yeşil; orman… Diğer renkler ise; içinde süregiden yaşam… İnsanlar, hayvanlar ve her renkten çiçekler.

İşte Toroslar bu noktada diğer dağlara benzemez…

Dağdan çok, bir insana benzer… Bilge bir insana…

Yüksek tepelere sahip olmasına rağmen, zirvelerine ulaşabilmek için size yol bırakan bir insana…

Çukurovalı her ailenin Toros yükseltilerinde bir evinin olması; güçlerini yürümekten alan Yörüklerin, yürümek için onu tercih etmeleri insana daima açık olan bu yol sayesindedir.

Başka dağlarda yaşamak için mücadele etmek, doğayla kavga etmek zorundadır insan. Akdenizlinin ise yükseklerden gelen çağrıya cevap vermesi bile yeter.

Okuldan arkadaşım Cafer Gürbüz;

 “Ben Torosların çocuğuyum. Ona bakarken huzur duyarım. Yüksek tepeleri seyrederken uçuyorum hissine kapılırım” diye yazarken tam da bunu anlatmaya çalışmış bence.

Önemli yazar Çetin Yiğenoğlu da;

“(…) her yaz gelişinde bir tuhaf olurum. Bilirim, dağlar çağırır beni. Hasretini çekmeyen bilmez. Bu yüzden bedenim tepeden tırnağa karıncalanır, yaylalara göç mevsimi geldiğinde” derken Gürbüz ile benzer şeyleri söylüyor.

***

Torosları diğer dağlardan ayıran bir de çiçekleri var…

Yaşar Kemal İnce Memed’inde sıkça bahseder bu çiçeklerden;

“Toros Dağları’nın dorukları salt kayalıktır. Çakmaktaşı doruklardan aşağıya indikçe ormanlar başlar. Bunlar gür ormanlardır. Pınarlar kaynar her bir koyaktan, kaya dibinden, yamaçtan. Yarpuz, çam, çiçek kokar suları.”

Ve devam eder Torosların Göğcelisi;

“(…) mor kayalıkların arasında ışıltılı sarı çiğdem çiçekleri açar, sarvan kurmuş sarı çiğdemlerin bir ulu bahçesi olur dağlar. Ve bin bir çiçekle, kokuyla nennilenir”

Ustanın bahsettiği bu çiçekler sıradan değil, çoğu endemiktir. Yani başka yerde yaşama kök salamayacak kadar narin, sadece Torosların açtığı kucakta yetişme şansı bulmuş canlılar.

Ben bu çiçeklerin yaşama direnişlerini; Orhan Kemal’in romanlarından tanıdığımız, toprağını elinden alan ağayla cebelleşen, Çukurova insanına benzetirim. Cebelleşmenin sonunda sıkışınca çareyi -İnce Memed gibi- Torosların kucağında bulmaları bire bir aynıdır. Çukurova’da eşkıya olmanın öyküsüdür bu. Bir de çiçek olmanın…

Dinolardan Abidin’in deyimiyle;

“Boydan boya arşa kadar yükselen, kanatları gergin kocaman bir kuş” yani Toroslar kucaklamaktadır artık onları.

 

Nitekim Alp Dağları’nın merkezi olmakla bilinen İsviçre’de sadece bir tane endemik çiçek varken, Adana’nın Toroslarında bu sayının 470 olması hemen düşünmemizi sağlayacaktır.

Düşündükçe de Torosların diğer dağlara benzemediğini birlikte göreceğiz. Diğer dağlara değil insana benzer.

Çetin Yiğenoğlu da benim görüşümde… O da Torosları çiçek, çiçekleri insan olarak betimler. Yörük kızlarıyla Toros çiçekleri arasında bir benzerlik kurar;

“Sarı, ak papatyalar, ak çiğdemler, al gelincikler, mor menekşeler, mor pürenler, mavi ağızlı mor kuskuslar, sümbüller, pampallar, alıyla akıyla bu dağlarda çığlık çığlığa ortalığa çıkıp oynaşacak da kızlarla oğlanlar bakışıp uslu uslu duracaklar, öyle mi?” diye soruverir.

Tabi ki durmayacaklar, sevişecekler ve ardından yeşiller, kırmızılar, maviler, mor ve sarılar çoğalacak, dağın kanatları arasında büyüyecekler.

***

Diğer dağlara benzemez Toroslar… Hatta dağdan çok bilge bir insana benzer...Çok yüksektir ama her yüksekliğine çıkabilecek bir yol daima bulunur.

 

 

5953
Yorumlar
  • avatar
    Derya Yazar
    6 Feb 2022

    Toroslarda gezinme ve bilgi edinme zevkini yaşattınız. Teşekkürler…

  • avatar
    Nuri Emrahoğlu
    6 Feb 2022

    Yalin bir ifadeyle ne guzel anlatmışsınız. Endemik bitkilere sahip olan Toros daglarinı vurgulamaniz, insanlara uyari niteliginde. Kıymetini bilmeliyiz. Teşekkürler Hocam

  • avatar
    Nurlu Erkan
    7 Feb 2022

    Toros dağlarının yörük kızlarının işlediği İğne oyasından çiçek motifleri de Toros dağlarının çiçeklerinin. Ayrıca çiçeklerden öte kendilerini etkileyen nesneleri de iğne oyası ile nakşedip ismini de kendileri koyarlar. “Hükümet düğmesi , berber aynası, otel oyası gibi” yani çiçekleri kadar kadınları da nadide ve üretkendir bu topraklarda...

  • avatar
    Nuri Emrahoğlu
    6 Feb 2022

    Sayın hocam, yazınızı neredeyse 4 kez okudum. Çukurova'yı sanki kuzeyden gelecek tehlikelere karşı koruyan Toros'larla ilgili bir anımı paylaşmak istedim. Adana hava alanında yabancı misafirlerimizi yolcu ediyorduk. Yine Şubat ayıydı hava çok güzel güneşli gök yüzü masmavi, ilerde Toroslar bembeyaz inci gibi görünüyordu. Misafirlerimiz "Aman Tanrım yüksek bir dağ bu ne muhteşem görüntü tıpkı Alpler gibi" demişlerdi. Keşke bu guzel yazınızda anlattığınız bilgilerin birazına dahi sahip olsaydım, ben de " O aslında Anadolu'yu koruyan bir kale, Alpler'de bile olmayan tipki insanları gibi, endemik bitkilerin yuvası, ovayı kucaklayan, içinde nice şair yazar, ressam ve nice sanatçı ve sanatın yaşamasına emek veren ve değerlerin yetişmesine katki sağlayan ve hatta Mustafa Kemal Atatürk'müzün söylediği gibi "Toroslarda bir baca tütüyorsa korkmayın, ülke bağımsızlığını yine kazanır " dediği yerdir bu Toroslar derdim. Çok teşekkür ediyorum sayın hocam ellerinize kaleminize sağlık.

  • avatar
    Nesrin Karataş
    6 Feb 2022

    Bilge insan Toroslara selam olsun.

  • avatar
    Ali Hayri Tohma
    6 Feb 2022

    Tebrikler Haluk,dağlar arasındaki farkı ve Toroları örnekleriyle harika yorumlamışsın, emegine sağlık, kutluyorum seni.Başarılı çalışmalarının devamı diliyorum.Sağlıklı ve mutlu günlerin olsun.

Yorum yap
S . HALUK UYGUR
Diğer yazıları
FAZIL HÜSNÜ DAĞLARCA 05.10.2018 tarihinde yayınlandı ve 8528 kez okundu.
BİR STOCKHOLM ÖYKÜSÜ; SAVAŞÇI GÜSTAV İLE BARIŞÇI GÜSTAV 24.10.2018 tarihinde yayınlandı ve 5827 kez okundu.
İKİ TOROS ÖYKÜSÜ ; CAVUR SÜLEKLER İLE GÖĞCİVCİK 13.12.2018 tarihinde yayınlandı ve 8147 kez okundu.
DÜNYANIN İLK ORGAN NAKLİ ADANA'DA YAPILDI... 2500 YIL ÖNCE.... 11.01.2019 tarihinde yayınlandı ve 10409 kez okundu.
GÖBEKLİTEPE’NİN PİCASSOLARI 23.01.2019 tarihinde yayınlandı ve 5979 kez okundu.
METEORA... GÖKTE ASILI DURAN MANASTIRLAR... 20.02.2019 tarihinde yayınlandı ve 4700 kez okundu.
DÜNYANIN EN ESKİ YERLEŞİM YERİ 13.04.2019 tarihinde yayınlandı ve 27398 kez okundu.
KARATEPE VE DÜNYA TARİHİNİ DEĞİŞTİREN KADIN, HALET ÇAMBEL 13.06.2019 tarihinde yayınlandı ve 8928 kez okundu.
HEYKELLERLE SÜSLÜ İSLAMİ ESER; DİVRİĞİ ULUCAMİ VE DAR-ÜL ŞİFASI 26.08.2019 tarihinde yayınlandı ve 4880 kez okundu.
ADANA ZIRAAT MEKTEBI’NDEN, ANKARA ATATÜRK ORMAN ÇIFTLIĞINE ATATÜRKLÜ BIR YAŞAM; YANOŞ GYORGY’NİN ÖYKÜSÜ -I 03.10.2019 tarihinde yayınlandı ve 5198 kez okundu.
TUZ GÖLÜ NİYE KIRMIZIYA BOYANDI? BUNUN FLAMENKO DANSI İLE İLGİSİ NEDİR? FLAMİNGOLARIN KANATLARI NİYE KIRMIZI? 22.01.2020 tarihinde yayınlandı ve 6523 kez okundu.
DÜNYA’NIN EN USTA HEYKELTRAŞININ YARATTIĞI VADİ; KUŞÇA 03.06.2020 tarihinde yayınlandı ve 5751 kez okundu.
TUZ GÖLÜ ÜZERİNDE YÜRÜMEK 15.01.2021 tarihinde yayınlandı ve 5674 kez okundu.
ATEŞ ÜLKESİ'NE YOLCULUK; ATEŞGÂH 16.02.2021 tarihinde yayınlandı ve 4017 kez okundu.
KELAYNAKLARIN HAZIN ÖYKÜSÜ 28.04.2021 tarihinde yayınlandı ve 4807 kez okundu.
KIRKSEKİZ SAATİMİ ADANA’DA GEÇİRDİM! 10.05.2021 tarihinde yayınlandı ve 3719 kez okundu.
ÇİÇEKLİ BİR ÖYKÜ... TOROSLAR VE NADİDE ÇİÇEKLERİ 06.07.2021 tarihinde yayınlandı ve 5442 kez okundu.


S . HALUK UYGUR
Diğer yazıları
FAZIL HÜSNÜ DAĞLARCA 05.10.2018 tarihinde yayınlandı ve 8528 kez okundu.
BİR STOCKHOLM ÖYKÜSÜ; SAVAŞÇI GÜSTAV İLE BARIŞÇI GÜSTAV 24.10.2018 tarihinde yayınlandı ve 5827 kez okundu.
İKİ TOROS ÖYKÜSÜ ; CAVUR SÜLEKLER İLE GÖĞCİVCİK 13.12.2018 tarihinde yayınlandı ve 8147 kez okundu.
DÜNYANIN İLK ORGAN NAKLİ ADANA'DA YAPILDI... 2500 YIL ÖNCE.... 11.01.2019 tarihinde yayınlandı ve 10409 kez okundu.
GÖBEKLİTEPE’NİN PİCASSOLARI 23.01.2019 tarihinde yayınlandı ve 5979 kez okundu.
METEORA... GÖKTE ASILI DURAN MANASTIRLAR... 20.02.2019 tarihinde yayınlandı ve 4700 kez okundu.
DÜNYANIN EN ESKİ YERLEŞİM YERİ 13.04.2019 tarihinde yayınlandı ve 27398 kez okundu.
KARATEPE VE DÜNYA TARİHİNİ DEĞİŞTİREN KADIN, HALET ÇAMBEL 13.06.2019 tarihinde yayınlandı ve 8928 kez okundu.
HEYKELLERLE SÜSLÜ İSLAMİ ESER; DİVRİĞİ ULUCAMİ VE DAR-ÜL ŞİFASI 26.08.2019 tarihinde yayınlandı ve 4880 kez okundu.
ADANA ZIRAAT MEKTEBI’NDEN, ANKARA ATATÜRK ORMAN ÇIFTLIĞINE ATATÜRKLÜ BIR YAŞAM; YANOŞ GYORGY’NİN ÖYKÜSÜ -I 03.10.2019 tarihinde yayınlandı ve 5198 kez okundu.
TUZ GÖLÜ NİYE KIRMIZIYA BOYANDI? BUNUN FLAMENKO DANSI İLE İLGİSİ NEDİR? FLAMİNGOLARIN KANATLARI NİYE KIRMIZI? 22.01.2020 tarihinde yayınlandı ve 6523 kez okundu.
DÜNYA’NIN EN USTA HEYKELTRAŞININ YARATTIĞI VADİ; KUŞÇA 03.06.2020 tarihinde yayınlandı ve 5751 kez okundu.
TUZ GÖLÜ ÜZERİNDE YÜRÜMEK 15.01.2021 tarihinde yayınlandı ve 5674 kez okundu.
ATEŞ ÜLKESİ'NE YOLCULUK; ATEŞGÂH 16.02.2021 tarihinde yayınlandı ve 4017 kez okundu.
KELAYNAKLARIN HAZIN ÖYKÜSÜ 28.04.2021 tarihinde yayınlandı ve 4807 kez okundu.
KIRKSEKİZ SAATİMİ ADANA’DA GEÇİRDİM! 10.05.2021 tarihinde yayınlandı ve 3719 kez okundu.
ÇİÇEKLİ BİR ÖYKÜ... TOROSLAR VE NADİDE ÇİÇEKLERİ 06.07.2021 tarihinde yayınlandı ve 5442 kez okundu.