MOR ALTIN

Fransa’nın Provence bölgesinde bulunan Lavanta kokulu orta çağ köy ve kasabalarını görmek isterseniz, Lavanta çiçeklerinin en yoğun açtığı Haziran sonu Temmuz ortasını tercih etmelisiniz.

Binlerce ziyaretçiyi kendine çeken Gordes, Orange,Sault, Aurel, gibi köyler bunlardan bazılarıdır..

Fransa bisiklet turunun Tour de France gözde etaplarından biri olan Mount Ventoux zirvesi gezgincilerin ve fotoğraf meraklılarının ilgi odağıdır..

Coronavirus nedeni ile 2020 yazında yapılacak bir çok festival ve yarışmalar başka tarihe kaydırılmış ..Bölge sakin blr yılını yaşamakta..Farklı mevsimlerde gittiğimiz Provence Alpes -Cote d‘Azur bölgesini bu seferde Lavanta hasadını yakından izlemek ve bu kokunun iksirini öğrenmek için doğanın içine daldık ..

Lavanta ; güneşi, kıraç ve meyilli toprağı seven 0-800 metre yükseklikte yetişen altın değerinde tıbbi aromatik yağı çıkartılan, çiçeğinde bulunan bol miktarda nektarı ile arıların vazgeçemediği  kokusu renk ve görüntüsü ile insanları kendine çeken blr bitki.. Tarihte Romalılar lavantayı çamaşırlarında, hamamlarında, ve ayrıca parfüm olarak kullandıkları bilinmekte.

16.yüzyılda Fransızlar dağ yamaçlarında kadın ve çocukların topladıkları Lavanta çiçeklerini ( Destillation ) bakırdan yapılmış  damıtma kazanlarında yağını çıkartarak ilaç, sabun ve parfüm olarak kullanmışlar.

Lavanta ekimini dağdan düzlüklere köylere indirmişler.. parfüme olan bu düşkünlüklerinin başlıca nedeni Avrupa ülkelerinde bağnaz kilise papazlarının verdikleri fetvalarda “yıkanmayınız, vaftiz suyunun etkisi gider, kirlenir cehennemde yanar dinsiz kalırsınız Allah sizi affetmez” diyerek insanları korkutmalarıdır ..

17.  yüzyıl başlarında Almanya’nın Köln şehrinde yaşayan  Giovanni Paolo adında İtalyan bir mucit, Etil alkol içine Limon ve Portakal esansı karıştırarak ferahlatıcı blr su elde eder..Bu karışıma Köln suyu adını verir..(Kölnisch Wasser -Eau de Cologne)

Türkler 18. yüzyılda rahatlatıcı kokusu ve mikrop kırıcı özelliği olan kolonya ile tanışır..Gül suyu kullanımı azalır kolonya kullanımı artar..bunu Fransa’dan gönderilen farklı esans ve parfümler takip eder..

Fransa’nın Avignon kasabası ve çevre köyler lavantanın en fazla ekimi ve üretimi yapılan bölgesidir..

Güney Fransa’nın Coustellet köyünde bulunan Lavanta müzesi, geçmişten günümüze lavantanın yüzyıllardır süren yolculuğunu anlatır.

Resimler, objeler ilk yıllarda kullandıkları tarım aletleri, damıtma kazanları, Lavanta yağından üretilmiş çeşitli ürünler insanların beğenisine sunulur ..Mor rengin bütün tonlarını tepelerden düzlüklerden görmek mümkün..

Haziran ortası açmaya başlayan lavantaların Temmuz ortası hasatı başlar. 800 metre yükseklikte yetişen hakiki lavantalar ( Lavandula Angustiolia ) ilaç sanayinde ve yumuşak kokusuyla parfüm yapımında kullanılır..

600 metre yükseklikte yetişen Lavandula Latifolia sert kokusundan dolayı İspanya ve Portekiz’de resim boyaları ve porselan boyalarında inceltici olarak kullanılmakta.. İki çeşit lavantanın aşılanması ile elde edilen Lavandin ( Lavandula Hybrida ) bol çiçeği, keskin kokusu, taşıdığı yüksek yağ miktarı nedeniyle üreticilerin tercihi olmuş..İlaç sanayinde kullanılmayan Lavandin, sabun, koku keseleri ve çamaşır sularında kullanılır ..

Kıymetli olan Lavanta balıda satış mağazalarında raflarda yerini alır.

İklim değişikliği bir çok bitkide olduğu gibi lavantalarıda etkilemiştir.. Yoğun talebi karşılayamayan Fransa başta Bulgaristan ve Türkiye olmak üzere farklı ülkelerden Lavanta desteği alarak açığını kapatmaktadır .. Lavanta ekimine uygun toprağı ve iklimi Olan Türkiye’ninde birçok bölgesinde Lavanta ekimi yaygınlaşmış, yüksek verim elde edilmektedir..

Sanırım gelecek yıllarda Türkiye lavanta üretiminde Fransa’nın tahtını elinden alacak gibi görünüyor.

2771