Üye Ol / Giriş yap


Tarih

SEYHAN NEHRI’NIN GIZEMLI GERDANLIĞI: TAŞKÖPRÜ

AHMET KARATAŞ 11.02.2020

Adana, Seyhan nehri kenarında yer alan kadim bir şehirdir. Çukurova’nın; Roma İmparatorluğu sınırları içine dâhil edildiği Pompey döneminde, Adana adıyla anılan bir şehrin varlığı bilinmektedir. Gülek Boğazı üzerinden Çukurova, Tarsus ve Adana’ya ulaşan yol, eski çağlardan bu yana, kervanların başlıca güzergâhıdır. Ortadoğu’da Suriye, Ürdün ve Filistin’e hâkim Roma’nın, en temel geçit yollarından birisi de, elbette Sarus yani Seyhan Nehri üzerindeki Taşköprü’dür.

İleri teknoloji ve mühendislik bilgisinin kullanıldığı Taşköprü’nün, ilkin Hadrianus (m.s. 117-138) tarafından yaptırıldığı dile getirilmektedir. Ancak köprünün en erken kitabesi Auxentius’a aittir. Hem mimar, hem de Kilikya Valisi olan Auxentius’un, benzer bir yapıyı Roma’da inşa ettirmesi nedeniyle, Adana Taşköprü’nün de Auxentius’a ait olabileceği kabul edilmektedir. Bu varsayım ise Taşköprü’nün 4. Yüzyılda yapıldığını tarihlemektedir. Justinian (527-565) döneminde, köprünün tamiri nedeniyle nehir yatağının değiştirildiği bilinmektedir. Hatta daha sonraki tamirlerde benzer uygulamaların varlığı dile getirilmektedir.

Roma dönemi köprü uygulamalarının mükemmel bir örneği olan Taşköprü; günümüzde, doğu-batı ekseninde 300 metre uzunluğa, 14 kemer gözüne ve 5 tahliye kemerine; yaklaşık 12 metre yüksekliğe ve ortalama 9.60 metre genişliğe sahiptir. 17. Yüzyılda Adana’ya gelen Evliya Çelebi; köprünün 16 büyük, 5 küçük olmak üzere 21 gözlü olduğunu yazar. Köprü boyunun 550 germe (Osmanlı’da uzunluk birimi) olduğunu söyler. Günümüz hesabıyla 420 metreye karşılık geldiği varsayılabilir.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Eski gravürlerde köprünün her iki başında da kemerli büyük kapı görülür. Bu kapılar, şehre girişi kontrol eder ve kale duvarları düşman hücumunda koruma niteliği taşırdı. Adana’ya gelen tüccarlardan alınan vergi ve gümrük burada toplanırdı. Yine, 1830’lu gravürlerde köprü ortasında bir seyir terası olduğu görülür. 1879 tarihli gravürlerde ve 1900’lü yıllara ait fotoğraflarda ise köprü ortasında bir köşk mevcuttur. 1891’de köprünün ortasına çıkıntı ile bir gazino yapılmıştır.

Taşköprü, hac ve ticaret yolu üzerinde olması nedeniyle, Osmanlı Devleti tarafından da özel bir ilgiye mazhar olmuştur. Birçok Osmanlı Padişahı köprüye dair emirnameler göndermiştir. Ancak en esaslı bakım ve onarım Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa’nın Adana’yı işgali sırasında, 1832’de, kalede meydana gelen mühimmat patlaması sonucunda olmuştur. 1845’deki sel felaketi ile birleşen bakım ve onarımların tamamı, 1847’de sona ermiştir. Her iki onarıma ait kitabeler Adana Etnografya Müzesi’nde mevcuttur. Yine 1879’da, Adana Valisi Ziya Paşa tarafından onarım yapılmıştır. Son onarım ise, 2008 yılında yapılmıştır.

 

5323
Yorum yap
AHMET KARATAŞ
Diğer yazıları
ÇUKUROVA'DA EVVEL ZAMAN SEYYAHLARI 26.10.2018 tarihinde yayınlandı ve 5718 kez okundu.
2400 YIL ÖNCE TARSUS VE ÇEVRESİ 21.11.2018 tarihinde yayınlandı ve 7021 kez okundu.
ANTİK ÇAĞ YAZARI STRABON’UN İZİNDE ÇUKUROVA’DA SEYAHAT 11.01.2019 tarihinde yayınlandı ve 5561 kez okundu.
ADANA’NIN MİLLİ MÜCADELE DESTANI’NA TANIKLIK EDEN ÜÇ KARDEŞ: 28.02.2019 tarihinde yayınlandı ve 8455 kez okundu.
2. ABDÜLHAMİD FOTOĞRAF KOLEKSİYONU’NDA ADANA 12.01.2020 tarihinde yayınlandı ve 4071 kez okundu.
KİLİKYA’YA YOLCULUK YA DA VİCTOR LANGLOİS 26.08.2020 tarihinde yayınlandı ve 3980 kez okundu.
ADANA’DA BİR OSMANLI VALİSİ: ZİYA PAŞA YA DA ADANALININ TİYATROYLA İMTİHANI… 01.10.2020 tarihinde yayınlandı ve 5683 kez okundu.
MISIRLI İBRAHİM PAŞA’NIN MENEMENCİOĞULLARI İLE İMTİHANI : GEÇMİŞ ZAMAN OLUR Kİ… 06.10.2020 tarihinde yayınlandı ve 3075 kez okundu.
ALİ MÜNİF YEĞENAĞA, 1874-1951: İTTİHAT VE TERAKKİ CEMİYETİ’NİN NİZAMNAMESİNİ YAZAN ADANALI… 09.11.2020 tarihinde yayınlandı ve 4058 kez okundu.
SAL-İ CEDİDİNİZ (YENİ YILINIZ) KUTLU OLSUN… 22.12.2020 tarihinde yayınlandı ve 2373 kez okundu.
GEZGİN, EDWİN JOHN DAVİS’İN ŞAHMERAN’I… 29.12.2020 tarihinde yayınlandı ve 2249 kez okundu.
ÇOBAN DEDE: HÜZÜNLÜ BİR AŞK HİKAYESİ… 21.01.2021 tarihinde yayınlandı ve 45336 kez okundu.
AHMET NADİR İŞİSAĞ (1948-2020): ÇUKUROVA’NIN ROMANTIK YAKIŞIKLISI… 27.01.2021 tarihinde yayınlandı ve 4415 kez okundu.
OSMANLI’DAN CUMHURİYET’E ADANA KABADAYILARI (1) 21.05.2021 tarihinde yayınlandı ve 5367 kez okundu.
ÇUKUROVA’DA BİR BİTKİ TACİRİ: ÇIÇEKÇI ALMAN WALTER SIEHE, 1859-1928… 09.06.2021 tarihinde yayınlandı ve 2459 kez okundu.


AHMET KARATAŞ
Diğer yazıları
ÇUKUROVA'DA EVVEL ZAMAN SEYYAHLARI 26.10.2018 tarihinde yayınlandı ve 5718 kez okundu.
2400 YIL ÖNCE TARSUS VE ÇEVRESİ 21.11.2018 tarihinde yayınlandı ve 7021 kez okundu.
ANTİK ÇAĞ YAZARI STRABON’UN İZİNDE ÇUKUROVA’DA SEYAHAT 11.01.2019 tarihinde yayınlandı ve 5561 kez okundu.
ADANA’NIN MİLLİ MÜCADELE DESTANI’NA TANIKLIK EDEN ÜÇ KARDEŞ: 28.02.2019 tarihinde yayınlandı ve 8455 kez okundu.
2. ABDÜLHAMİD FOTOĞRAF KOLEKSİYONU’NDA ADANA 12.01.2020 tarihinde yayınlandı ve 4071 kez okundu.
KİLİKYA’YA YOLCULUK YA DA VİCTOR LANGLOİS 26.08.2020 tarihinde yayınlandı ve 3980 kez okundu.
ADANA’DA BİR OSMANLI VALİSİ: ZİYA PAŞA YA DA ADANALININ TİYATROYLA İMTİHANI… 01.10.2020 tarihinde yayınlandı ve 5683 kez okundu.
MISIRLI İBRAHİM PAŞA’NIN MENEMENCİOĞULLARI İLE İMTİHANI : GEÇMİŞ ZAMAN OLUR Kİ… 06.10.2020 tarihinde yayınlandı ve 3075 kez okundu.
ALİ MÜNİF YEĞENAĞA, 1874-1951: İTTİHAT VE TERAKKİ CEMİYETİ’NİN NİZAMNAMESİNİ YAZAN ADANALI… 09.11.2020 tarihinde yayınlandı ve 4058 kez okundu.
SAL-İ CEDİDİNİZ (YENİ YILINIZ) KUTLU OLSUN… 22.12.2020 tarihinde yayınlandı ve 2373 kez okundu.
GEZGİN, EDWİN JOHN DAVİS’İN ŞAHMERAN’I… 29.12.2020 tarihinde yayınlandı ve 2249 kez okundu.
ÇOBAN DEDE: HÜZÜNLÜ BİR AŞK HİKAYESİ… 21.01.2021 tarihinde yayınlandı ve 45336 kez okundu.
AHMET NADİR İŞİSAĞ (1948-2020): ÇUKUROVA’NIN ROMANTIK YAKIŞIKLISI… 27.01.2021 tarihinde yayınlandı ve 4415 kez okundu.
OSMANLI’DAN CUMHURİYET’E ADANA KABADAYILARI (1) 21.05.2021 tarihinde yayınlandı ve 5367 kez okundu.
ÇUKUROVA’DA BİR BİTKİ TACİRİ: ÇIÇEKÇI ALMAN WALTER SIEHE, 1859-1928… 09.06.2021 tarihinde yayınlandı ve 2459 kez okundu.